BBC should apologise to the non-Persian communities in Iran

On Sunday 21 February BBC Persian Television, on the occasion of “The International Mother Language Day” dedicated “Nobat-e Shoma”, its most popular programme to the current state of non-official (vernacular) languages in Iran and Afghanistan.

The BBC presenter as well as its official website chose to use the term “Local” instead of vernacular or non-official languages thus announcing the programme: “How Is the State Of Local Languages in Your Country?” The term “Local Language” was subsequently repeatedly used in the programme addressing the viewers in Iran and Afghanistan.While the omission of the term “Vernacular or Non-Official Language” may have been a simple oversight by the BBC programme makers, editors and presenters, and that they may have indeed been completely unaware of the political and cultural implications of the use of the term “Local Languages” in the Iranian context, we nonetheless believe following clarifications are in order.

The Arabic loan word “Mehali” in Persian which roughly means “Local” in English, as is widely known, carries negative connotations for non-Persian speakers in Iran. They take it to mean marginal and second rate, if not outright inferior and insignificant. We are surprised and dismayed to see the BBC chooses to apply this term to Azeri and Kurdish languages in Iran, when they are official (constitutionally accepted) languages in the neighboring states of Azerbaijan and Iraq. We find the use of the term Local to refer to Azeri and Kurdish languages totally unjustified, if not factually inaccurate, given the political and cultural status and demographic and economic weight of the Azeri and Kurdish communities in contemporary Iran. While we warmly welcome the BBC initiative to broadcast radio and television programmes on the state of non-Persian languages, cultures and histories in Iran, we strongly believe the unstudied or selective use of such negative and derogatory terminology to define cultural and linguistic identities of non-Persian communities will only encourage political extremism and cultural and linguistic denial and suppression against them. We are confident that the management of the BBC would not wish to be party to this injustice.

We therefore feel that we are justified to ask them to issue a public statement to acknowledge their error and perhaps to apologies to the non-Persian communities in Iran.

_______________________________________________

ڕۆژی یەكشەمۆ ٢١ی فێڤرییە تێلێڤیزیۆنی فارسیی بی بی سی، بە بۆنەی " ڕۆژی نێونەتەوەیی زمانی دایکی" بەرنامەی "نوبت شما"ی خۆی، کە یەکێک لە پڕ بینەرترین بەرنامەکانیەتی تەرخان کردبوو بۆ باسی هەلومەرجی ئێستای زمانە ناڕەسمییەکان لە ئێران و ئەفغانستان. بەڕێوەبەری بەرنامە و هەر وەها ماڵپەڕی ڕەسمی بی بی سی فارسی لەجیات ئەوەی ئەو زمانانە بە زمانی بوومی یان ناڕەسمی بناسێنن، نێوی بەرنامەکەیان نابوو " چلۆنایەتی زمانە محەلییەکان لە وڵاتی ئێوە دا چۆنە؟" و دواجار ئەو زاراوەیە لە گشت بەرنامەکە دا دووپاتە دەکرایەوە.
لەکاتێکدا بە کارنەهێنانی زاراوەی " زمانی بوومی یان ناڕەسمی" دەکرێ لە پتە دەرچوونێکی سادە بێ لە لایەن پێشکێشکار،ئێدیتۆر و ئامادەکارانی ئەو بەرنامەیەی بی بی سی و بە سەریان دا تێپەڕیبێ و، دەکرێ بەتەواوی لەمانای بەکارهێنانی زاراوەی " زمانی محەلی" لە ڕووی سیاسی و کولتووری لە کەشوهەوای ئێران دا تێ نەگەیشتبن، لەگەڵ ئەوەشدا ئێمە لەم باوەرە داین ئەم ڕوونکردنەوەیەی خوارەوە لە جێی خۆیدایە.

ووشەی خواستراوەی عەرەبی "محەلی" لە زمانی فارسی دا کە دەکرێ بە نزیک لە "لۆکال"ی ئینگلیسی مانا بکرێتەوە، هەر وەک بە بەربڵاوی دەزاندرێ بۆ ئاخێوانی نافارس زمان لەئێران بارێکی مانایی نێگاتیڤی هەیە.ئەوان ئەم ووشەیە بە مانای دەپەراوێزکەوتوو و دەستی دووهەم و تەنانەت ژێردەست و ناگرینگ لێک دەدەنەوە. ئێمە هەم پێمان سەیرە و هەمیش بێزارین لەوەی دەبینین بی بی سی زاراوەیەکی ئەوتۆ بۆ نێولێنانی زمانی تورکی ئازەربایجانی و کوردی لە ئێران بەکار دەهێنێ، چونکە ئەو زمانانە هەر دووکیان وەک زمانانی ڕەسمی لە وڵاتانی دەر و دراوسێی ئێران دا بە ڕەسمی ناسراون. نێوهێنانی تورکی ئازەربایجانی و کوردی وەک زمانانی " محەلی" بە هیچجۆر قەبووڵ ناکرێ، ئەوەش بەلەبەرچاوگرتنی پلەی سیاسی و کولتووری ،قورسایی دێمۆگرافی و ئابووری کۆمەڵگەکانی ئازەربایجانی و کورد لە ئێران هیچ فڕی بە ڕاستییەوە نییە. ئێمە لە کاتێکدا زۆرمان پێ خۆشە بی بی سی دەستپێشخەری دەکا بۆ بڵاو کردنەوەی بەرنامەی ڕادیۆیی و تێلێڤیزیۆنی سەبارەت بە چلۆنایەتی زمان، کولتوور و مێژووی نافارس لەئێران، بە توندیش لەو باوەڕە داین بەکارهێنانی نەزانانە یان بە ئانقەستی زاراوەیەکی ئاوا نێگاتیڤ وسووک بۆ ناساندنی ناسێنەی کولتووری و زمانی کۆمەڵگە نافارسەکان تەنێ دەبێتە هۆی دنەدانی توندڕۆیی سیاسی و حاشا کردن لە مافی کولتووری و زمانی ئەوان و سەرکوت کردنیان. ئێمە لەوباوەرە داین بەڕێوەبەرایەتی بی بی سی پێی خۆش نییە هاوکاری ئەو ناعەداڵەتییە بکا. بۆیەشە ئەم داوخوازییەی خۆمان بە حەق دەزانین لە تێلێڤیزیۆنی فارسی بی بی سی مان بوێ بە ڕەسمی پێ لەو هەڵەیەی خۆی بنێ و بە ئاشکرایی داوای لێ بوردن لە کۆمەڵگە نافارسەکانی ئێران بکا.

_______________________________________________

Bazar günü Fevralın 21-də BBC Farsca Televizyonu, Uluslararası Ana Dili Günü münasibəti ilə ən çox tamaşaçısı olan “Sizin Növbəniz”(Nobat Shoma) adlı verilişini İran və Afğanistanda danışılan qeyri-rəsmi dillərə həsr etmişdir. Ancaq BBC web səhifə programın elanında sözü gedən dilləri qeyri-rəsmi dillər deyil “məhəlli” (local) dillər adlandırıb. “Məhəlli dillər” ifadəsin programın dəvamənda sürəkli və dəfələrlə işlədilib. “Məhəlli dillər” ifadəsinin İrandakı siyasal və toplumsal anlamını, BBC verilişinin yönətmənləri və editorları bilməmiş olmaları inanılar kimi olmasa da, biz yenə də açıqlayırıq.İngiliscədə aşağı yuxarı “Local” anlamında olan “Məhəlli” sözü İranda yaşayan qeyri-Fars millətlər üçün işləndiyində olumsuz bir anlam daşımaqdadır. Onlar bu sözlə o dilləri ikinci rütbəli və cuzi ya da alt kimlik və önəmsiz olaraq göstərmək istəyirlər.
BBC-nin bu ifadəni qonşu ölkələrdə rəsmi dil olan Türkcə və Kürdcə haqqında işlətməsi çox əcib və qorxuncdur. İranda Türk və Kürd toplumlarının siyasal və kültürəl durumları və iqtisadı və demoqrafik ağırlıqlarına baxarsaq, Türkcə və Kürdcəni İranda “məhəlli" dil adlandırmaq tamami ilə əsassız ya ən azından faktik olaraq yanlışdır.
Biz BBC-nin TV və radio proqramlarında İranda qeyri-Fars millətlərin dili, kültürü və tarixləri haqqında program yayınlamaqlarını sıcaq qarşılayırıq, ancaq bu millətlər haqqında elə olumsuz və məhv edici ifadələrin işlənməsi siyası aşırıçılığın çoxalması və onların daha da inkar edilmələrinə yol verəcəkdir.
Biz BBC yönetiminin bu ədalətsizliyin tərəfində durmaq istəmədiyindən bilir və buna əminik. Buna görə də BBC Farsca Televisyonundan, ‘İranda yaşayan qeyri-Fars millətlərdən özür diləməsi şəklində yanlışlarını qəbul edib və bunu açıqca elan etməsini’ istəməkdə özümüzü haqlı görürük.

_______________________________________________

روز یکشنبه ۲۱ فوریه تلویزیون فارسی بی بی سی به مناسبت "روز جهانی زبان مادری" برنامه پربینندە "نوبت شما"ی خود را برای گفتگو پیرامون اوضاع کنونی زبانهای غیررسمی در ایران و افغانستان اختصاص داد. مجری برنامه و نیز وبسایت فارسی بی بی سی، همه زبانهای مورداستفاده مردم در محدوده ایران و افغانستان را بجای اینکه بعنوان زبان غیررسمی معرفی نماید، تحت عنوان "وضعیت زبانهای محلی در کشور شما چگونه است؟" آنها را تا سطح محلی تنزل داده و سپس، این واژه را در طی برنامه، بارها تکرار نمود.

امکان دارد واژه "محلی" بر اثر اشتباه و سهو ساده ای بکار رفته و یا بدلیل عدم شناخت از فضا و موقعیت سیاسی و فرهنگی ایران از دید برنامه ساز، ویراستار و مجری برنامه، پنها ن مانده باشد. از این رو توضیحات زیر را ضروری میدانیم.

واژه "محلی"ی وام گرفته شده از زبان عربی که در فارسی میتوان آنرا به تقریب با واژه لوکال انگلیسی برابر دانست، بشکلی عام برای دارندگان زبانهای غیرفارسی از باری منفی برخوردار است. آنان این واژه را به معنای به حاشیه رانده شدن، دست دوم و حتی فرودست و بی اهمیت تفسیر میکنند. تعجب و ابراز انزجار ما از آن روست که میبینیم بی بی سی چنین اصطلاحی را برای نامیدن زبانهای ترکی آذربایجانی و کردی در ایران بکار میگیرد، در حالیکه در دو کشور همسایه ایران، این دو، زبانهای رسمی هستند. اطلاق واژەی "محلی" به زبانهای ترکی و کردی بهیچوچه قابل قبول نیست و براساس مرتبه ی سیاسی، فرهنگی و بار دموگرافی و اقتصادی جوامع آذربایجانی و کرد در ایران، کوچکترین محلی از واقعیت ندارد. ما ضمن ابراز خوشوقتی از ابتکار بی بی سی برای پخش برنامه های رادیو تلویزیونی در باره وضعیت زبان، فرهنگ و تاریخ غیرفارس در ایران، اعتقاد راسخ داریم که بکارگیری منفی و سطحی یک واژه ـ سهوا یا عمدا ـ برای شناساندن هویت فرهنگی و زبانی جوامع غیرفارس تنها میتواند باعث تحریک تندروی سیاسی و انکار حقوق فرهنگی و زبانی آنان و تحقیرشان باشد. استنباط ما اینست که مسولین بی بی سی مایل نیستند با این بیعدالتی همسو شوند. از همین رو، خود را محق میدانیم که از تلویزیون فارسی بی بی سی بخواهیم تا این خطای خود را به طور رسمی اذعان کرده و آشکارا از جوامع غیرفارس ایران پوزش بخواهد